ประวัติหมู่บ้านและเมืองกุสุมาลย์มณฑล
ประสงค์ เนืองทอง ศศ.บ เรียบเรียง

ประวัติความเป็นมาของบ้านหนองผือน้อย หมู่ที่ 9

บ้านหนองผือน้อย ตั้งอยู่ตำบลนาโพธิ์ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร
เป็นหมูบ้านเก่าแก่ประมาณ 100ปี มาตั้งที่แรกมี 4ครอบครัวตั้งอยู่ที่ราบขนาดเล็กอยู่
ชาวบ้านที่อพยพเข้ามาอาศัยในรุ่นแรกตั้งรกรากในสมัยรัชกาลที่ 5
อยู่บริเวณที่ราบลุ่ม ที่แรกที่ตั้งจะมีหนองน้ำ และมีผือขึ้นเต็มหมดเลยตั้งชื่อเป็นหมู่บ้าน หนองผือน้อย
ได้มีการ พัฒนาหมู่บ้านมาตลอดได้รับรางวัลหมู่บ้านสะอาด  

ที่ตั้งพอสังเขป

ชุมชนบ้านหนองผือน้อยตั้งอยู่ใน ตำบลนาโพธิ์อำเภอกุสุมาลย์มาทางทิศตะวัน
ใต้ประมาณ 9 กิโกเมตร

อาชีพ

ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการเกษตร คือ ทำนา และเลี้ยงสัตว์รับจ้างทั่วไป            

ศาสนา

ชาวบ้านส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีวัดประจำหมู่บ้าน คือ วัดสามัคคีเทวนาธรรม เป็นศูนย์ร่วมจิตใจชาวบ้านหนองผือน้อย

ลักษณะทั่วไป

เนื้อที่1,300 ไร่ ใช้ทำการเกษตร 800 ไร่ - จำนวนครัวเรือน 84 ครัวเรือน - จำนวนประชากรทั้งหมด 308 คน(ชาย 150 คน หญิง 158 คน)

ลักษณะภูมิประเทศ

บ้านหนองผือน้อยเป็นพื้นที่ราบลุ่ม ลักษณะโดยทั่วไปมี 3 ฤดู ฤดูร้อน ฤดูหนาว ฤดูฝน
ฝนตกต้องต้องตามฤดูกาล หน้าแล้งดินจะแห้งไม่มีน้ำ หน้าร้อนจะร้อนมาก

สภาพเศรษฐกิจ

- รายได้เฉลี่ย 21,080 บาท/คน/ปี
- ครัวเรือนมีการอ้อมร้อยละ 60% ต่อครัวเรือนทั้งหมด
- ชาวบ้านนาเพียงใหม่ส่วนใหญ่ทำนา ปลูกพืช-เลี้ยงสัตว์
-ผลผลิตที่จำหน่ายทั้งในและนอกสถานที่ได้แก่ ข้าว ถั่วลิสง ข้าวโพด
-ประชากรไฟฟ้าใช้ทุกครัวเรือน มีเส้นทางคมนาคมสะดวกใช้ได้ตลอดปี  

สภาพสังคม

- สภาพบ้านเรือนของชาวบ้านหนองผือน้อยมีความมั่นคงถาวร มีการจัดบ้านเรือนถูกสุขลักษณะ ครอบครัวมีความอบอุ่นและมีความเอื้อเฟื้อซึ่งกันและกัน
- ประชากรส่วนใหญ่มีสุภาพแข็งแรง คนที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปได้รับการตรวจสุขภาพประจำปี 70%
- เด็กและเยาวชนได้รับการศึกษาภาคบังคับทุกคน
- รัวเรือนส่วนใหญ่ในหมู่บ้านหนองผือน้อยส่วนใหญ่เป็นสมาชิกกลุ่มที่ตั้งในหมู่บ้านและมีส่วนร่วม
ในการแสดงความคิดเห็นเพื่อประโยชน์ของชุมชน

ประเพณี/ เทศกาลประจำปี/วัฒนธรรม

บ้านหนองผือน้อยมีงานประเพณีประจำปีคือ ประเพณีบุญประทายข้าวเปลือก พอถึงเดือนมีนาคมจะมีการทำบุญที่วัดโพธิ์ชัย
อีกประเพณีหนึ่งจะจัดขึ้นประมาณเดือนเมษายน คือประเพณีเลี้ยงผีซึ่งจัดขึ้นในทุกปีเช่นกันเป็นการบูชาผี เนื่องชาวบ้านทุกคนนับถือผี

ผลิตภัณฑ์ของชุมชน

ชวาหนองผือน้อยจะรวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อจัดทำผลิตภัณฑ์ชุมชน มีผลิตภัณฑ์เด่นๆ ได้แก่ กลุ่มทอผ้าห่ม จักสาน

การท่องเชิงอนุรักษ์/หรือสถานที่ท่องเที่ยวในหมู่บ้าน/ชุมชน

หนองผือน้อยมีอ่างเก็บน้ำขนาดเล็กสำหรับพักผ่อนเล่น มีพระพุทธรูปขนาดใหญ่ที่สุดในจังหวัดสกนคร กราบไหว้

สถานที่พักในชุมชน - การเดินทางไปหมู่บ้าน

ใช้ทางหลวง สกลนคร-นครพนม มาจากสกลนครเลี้ยวขวาบ้านหนองผือเทพนิมิตรระยะทาง 5 กิโลเมตร
จากกุสุมาลย์เข้าทางตลาดผ่านบ้านโนนหอม ระยะ 9 กิโลเมตร เส้นทางอำเภอ โพนนาแก้วเลี้ยวขวา ผ่านบ้านนาเดื่อระยะทาง 5 กิโลเมตร